Jan Kok in de rolstoel, met (achterhem vlnr) Stan Kok, Jan te Brake en Stef Smit, bij het herdenkingsmonument. Foto: Henri Walterbos

Beltrummers op herdenkingsplaat
Door Henri Walterbos Info: Achterhoeknieuws

BELTRUM – Met zijn vieren staan ze bij het herdenkingsmonument, nabij het Maria-plein, Beltrummers Stef Smit, Jan te Brake, Stan Kok en zijn oom Jan Kok, die hij zojuist, al zittend in zijn rolstoel, heeft, opgehaald uit de Hassink-hof, alwaar hij verblijft. “Alles wordt minder, alleen ’t vurget-ten wordt meer! En ik kan neet meer leuzen zonder loep” is Jan kort over zijn gezondheid, maar nog altijd even scherp. Ook van geest, zeker als het de historie van ‘zijn’ Beltrum , aangaat. Zelf vindt hij echter dat het ‘gin pochen kan lied’n’. Samen vormen ze de Historische Werkgroep Beltrum. Jan is een levende encyclopedie, de historie van Beltrum aangaande. Alles parate kennis. “Ik heb nog 36 beukskes stoan, vol met Beltrumse geschiedenis. Zelfeschreven. Ze stoat bi-j Stan. Ik heb d’r gin ruumte meer veur.”
“Het monument is voor de gesneuvelden van 1940-/1945 en zij die streden voor Neder-lands-Indië, en dan hun oorsprong in Beltrum hebben’; begint Stef. “Om er nog meer gevoel bij te krijgen, wordt een monument als dit levendiger als er namen bij komen
te staan van zij die sneuvelden. Jan Kok heeft een jaar of vier geleden een keer het voorstel gedaan om voor hen die sneuvelden, hiervoor iets te realiseren. Hij heeft toen een serie namen doorgegeven die er volgens hem op moesten komen te staan.”
Over enkele namen was onduidelijkheid, maar twee onbrekende namen zijn nu, in overleg, toegevoegd. De namen die zijn toegevoegd zijn Johannes H. Koenders en Franciscus H. Klein Gunnewiek. “Frans klein Gunnewiek sneuvelde in Indonesië en Koenders was op het moment dat hij overleed aan het werk bij een boer in Vreden. Daar is hij doodgeschoten, in Vreden begraven en later in Groenlo herbegraven, maar hij woonde in Avest dat onder Beltrum viel. Het perceel had een H-nummer, wat dat aangaf”

HerdenkingspIaat

De eerste versie van herdenkingsplaat werd 4 mei 2021 onthuld, zonder de twee voornoemde namen. Zoals gezegd, enkele Beltrummers, waaronder deze vier heren, zijn enkele malen in overleg geweest, omdat de lijst met namen op de plaat niet compleet bleek Na overeenstemming werd er een nieuwe plaat gemaakt, die twee weken geleden werd geplaatst. “De 4-5 mei-viering wordt gemiddeld door zo’n tachtig mensen bezocht. Je zult je best moeten doen dit in stand te houden. Dan moet je ook weten waarvoor je dat doet, en waarom. Met namen van Beltrummers op het monument, komt het toch een stukje dichterbij,” vindt een bevlogen Jan Kok. Onlangs werd de nieuwe plaat geplaatst. Jan Kok kijkt er met een opgelucht gevoel naar. Het ging hem aan het hart. “Na enkele gesprekken met betrokkenen is het uiteindelijk goed gekomen. Stef heeft het allemaal verder afgehandeld. Ik ben er zeer tevreden mee nu” aldus Jan.

Bidprentjes

Dan laat Jan een boekwerkje zien en vouwt het open. ‘Alle mensen uit Beltrum die toen omkwamen, ook oud-plaatsgenoten, die “bijvoorbeeld uitgetrouwd waren, van al die mensen die in de oorlog omkwamen, daar heb ik alle bidprentjes van. Het was om die reden dat we de gegevens daaruit konden controleren in het bevolkingsregister en deze gegevens hieruit over konden nemen. Dan is dat definitief.” “Verhalen van de gesneuvelden staan allen keurig beschreven op onze website Archiefbeltrum.nl onder het kopje 4-5 mei oorlogsslachtoffers” vult Stan aan.

Walterbos

Omdat de schrijver dezes zijn familienaam op de plaat ziet staan doet Jan ‘en passant’ het verhaal van Theodorus Walterbos uit de doeken. “Walterbos zijn vader was enorm betrokken bij het verzet. Hij was leider van een groep verzetsstrijders. Toen hebben de Duitsers hem op willen pakken maar hebben ze hem niet kunnen vinden. Een keer daarna was hij er wederom niet. Toen was Theo op de deel aan het werk, hebben ze hem meegenomen. Hij was 19 jaar. Hij is nooit teruggekomen. In Duitse gevangenschap is hij omgekomen.

Toen de Duitsers de veute warm kregen van de Russen hebben de Duitsers die 8.000 man op passagiersboten willen plaatsen en de zee op willen sturen. Die boten wilden ze met onderzeeërs laten zinken. De Amerikanen meenden dat de Duitsers er tussenuit knepen en besloten de boten te bombarderen. Op deze manier is die jongen van Walterbos omgekomen.”