De Achterhoek wordt grondig uitgemest Bij Groot Zevert Vergisting te Beltrum wordt dagelijks een grote hoeveelheid groen biogas uit mest gewonnen en afgezet naar Friesland Campina in Borculo. Via een nieuw gelegde leiding wordt 1000 kub per uur naar de fabriek gepompt. Inmiddels heeft de stichting Biomassa op het terrein van Groot Zevert ook een pilot- en innovatiecentrum (IPC) gevestigd. Dit is bedoeld om verschillende bedrijven bij elkaar te brengen die zich richten op nieuwe ontwikkelingen voor de verwerking van dierlijke mest en andere vormen van biomassa. Zo wordt er door leden van de Stichting Biomassa bijvoorbeeld al meer dan een jaar aan installaties gewerkt voor de raffinage van dierlijke mest.
Door Rob Weeber: Groenlose Gids
Daarbij wordt mest omgezet in droge mineralen, zoals stikstof en fosfaat, schoon water en biogas. Het proces is zeer innovatief en baanbrekend voor het mestvraagstuk binnen de landbouw. Er zijn zes bedrijven vertegenwoordigd in de stichting, ForFarmers (Lochem), Nijhuis Industries (Doetinchem), Groot Zevert (Beltrum), Dorset Green Machines (Aalten), WILBA Techniek (Beltrum), Waterstromen (Lochem), Aeres Hogeschool (Dronten) en LTO Noord.
Coördinator van de Stichting Biomassa is dr. Hayo Canter Cremers. “Het IPC is een zeer welkom initiatief voor bedrijven die onderzoek en testen willen doen naar mestverwerking en andere biomassastromen. Het aanvragen van een vergunning voor deze sector vergt namelijk zo’n anderhalf jaar. Doordat we hier op het terrein een soort parapluvergunning hebben, kan dit traject teruggebracht worden naar ongeveer anderhalve maand. De betreffende bedrijven kunnen dan hier tijdelijk hun installatie neerzetten en aan de slag gaan. We hebben hier wat gemeenschappelijke verblijfs- en laboratoriumfaciliteiten en enkele medewerkers die bij afwezigheid van de eigenaar wat hand- en spandiensten kunnen verrichten, zoals het aanzetten van een installatie. Ook kunnen we helpen met het aantrekken van stagiairs. Door de concentratie van min of meer gelijkgestemde bedrijven ontstaat bovendien kennisdeling. Dit komt uiteindelijk de gehele verduurzaming van de landbouwbranche ten goede. Op dit moment lopen er drie externe projecten en de verwachting is dat we er de komende 1 a 2 jaar nog zes bij krijgen.”
Een van de lopende projecten betreft een proef met cavitatie van drijfmest en andere biomassastromen met als doel de opbrengst hieruit aan biogas met 30% te verhogen. Waar het om gaat, is de suikers en vetzuren in de plantaardige cellen maximaal in oplossing te krijgen door het kapot maken van de celwanden. Er zijn meerder manieren om dit te doen, maar het kost naar verhouding veel energie. De cavitatie-installatie is ontwikkeld door het Hoogeveense bedrijf Whirlwind. Medewerkers van Nijhuis Industries kwamen toevallig in contact met de installatie bij een afvalwaterzuiveringsinstallatie. Hij werd daar getest voor het verhogen van de hoeveelheid biogas uit zuiveringsslib. De cavitatie-installatie werkt via drukverschil. De mest wordt eerst onder 10 bar druk gezet, waarna via een smalle uitloopopening, een zogenaamde ventouri, de druk heel snel verlaagd wordt tot 0 bar. Hierdoor gaan de celwanden kapot en komt er meer materiaal voor de omzetting naar biogas beschikbaar. De mest wordt tevens bijgemengd met ander biomassastromen, zoals koffiedik. Ter vergelijking, uit 1 ton mest kan zo’n 24 kub biogas gewonnen worden. Uit een ton koffiedik daarentegen wel 200 kub. De test wordt uitgevoerd in samenwerking met Saxion Enschede, Nijhuis Industries en Groot Zevert.
Het mestoverschotvraagstuk dateert al vanaf 1984. De huidige situatie is dat de boeren het teveel aan eigen mest duur moeten afvoeren en daarnaast dure kunstmest bijkopen. Er zit dus een onevenwichtigheid in de bemesting van landbouwgrond. De Stichting Biomassa heeft een methode ontwikkeld die mest omzet in onder meer droge stikstof. Zodra de wetgeving het toelaat, kan dit worden ingezet als groene kunstmestvervanger en zo het aankopen van kunstmest overbodig maken. Op dit moment wordt de overtollige dierlijke mest nog zo’n 200 km verderop in Duitsland gebracht. Als straks de vergunning binnen is, zal dit vele transportbeweging met alle bijbehorende kosten schelen.